|
|
 |
| HEMŞİNİ TANIYIN / HEMŞİN TARİHİ |
|
 |
Tarihi geçmişi itibarıyla Hemşin yöresini"Rize
ve çevresinin"içerisinde ele almak gerekmektedir.M.Ö ki
dönemlerde Rize ve çevresinde çeşitli kavimlerin yaşadığı;yörenin
zaman zaman değişik kavimlerin yönetiminde kaldığı bilinmektedir.
M.Ö 63'te Roma imparatorluğu egemenliğine
girmiştir.Roma imparatorluğunun bölünmesi ile Rize ve çevresi
Bizans yönetimi sınırları içerisinde kalmıştır.Bizans döneminde
Rize'nin iç kısımlarında Alon,Kıpçak ve Kuman adlı Türk boyları
yerleşmiştir.Bu Türk boyları içerisinde M.S623 yıllarında Hamam
Beğ İdaresinde bugünkü Hemşin yöresinde bir oğuz Oymağı,dahja
önce Oğuz-Türkmen -Partlı/Arşaklı Devletini kuran 1.Akşak(M.Ö
250 - M.Ö 257) tarafından Manua idaresinde bir ön kuvvet koruyucu
olarak AmadanHamadan yöresine yerleşmişti.Uzun süre Amadan- Hamadan
yöresini kendilerine yurt eedilen bu Türk oymağı.daha sonraları
Sasaniler'in bu dine geçmeleri için zorlamaları üzerine .bu yörede
tutunamayacaklarını anlayınca 623 yıllarında Hamam Beğ idaresinde
Rize yöresine göçüp"Danpur"denilen yıkık kasabayı imar
ettiler.Yeniden imar ettikleri bu beldeye beylerinin adına
izafeten"Hamama Şen (Hamama Bad/Hamamın
şenlendirdiği)"adını verdiler.Bu Türkçe ad zamanla Hemşen/Hemşin
biçimine girerek günümüze kadar geldi.
Tarihi kaynaklardan Hemşinlilerin atalarının
Hamadan/Hemedan'dan ayrıldıktan sonra Kars-Göle dolaylarına
yerleştikleri;sonradan Acaristan ve Çoruh bölgesine inerek Çoruh'u
karşıya geçtikleri ifade edilmekte ve Bizans kralı 6.Konstantin
yerleştirildikleri belirtilmektedir.
Ayrıca Osmanlı vergi defterinde Hemşinliler
için;"Muselmanı Kaldı"yani :1461 Osmanlı Fethi öncesi
eski müslümanlar ifadesini kullanması da bu durumu
doğurmaktadır.Akkoyunlu Türk Devleti zamanında (1350-1502) Rizenin güney
kesimde yer alan Hemşine birçok Türk botu yerleşmiştir.Aşağı
Çamlıca(vişe)ve Molaveyis(ülkü) köy de bulunan Koç heykelleri bu
yörelerdeki doğu Anadolu ve Azerbaycan gibi diğer Türk bölgelerinde
de bulunmaktadır.Koyun ve koç heykelleri ortaasya Türk kültüründen
kaynaklanmaktadır.
Türkler göçüp yerleştikleri yerlerde
ölen ilk atalarının mezar taşlarına taştan oyulma köç
hetkeli dikerler,bu bir Türklük geleneğidir.
1461 yılında Fatih Sultan Mehmet'in
Trabzon'u fethi ie birlikte Rize ve çevresi de Osmanlı topraklarına
katılmıştır.1486 ve 1534 tarihli Trabzon sancağı Mustafassal
Tapu tahrir defterine göre bölgenin merkezi yönetime bağlandığını
görüyoruz.Bu kayıtlara göre Kaza-i Hemşen'e(Hemşin kazası)
bağlı 34 köy bulunuyordu.Hemşin kazasının; Hemşin,kara Hemşin,Eskanos(Senos-Kaptanpaşa)olmak
üzere üç nahiyesi vardır.1536 tarihinde yapılan yeni bir
idari taksimatla Hemşin,İspir sancağına bağlanmıştır.
1600 tarihli kaynaklarda da
bu sancağa bağlı olduğu görülür.1753 ve 1831 tarihli tapu kayıtları
ile ilgili balgelerde de Hemşin kazasının Trabzon sancağına bağlı
olduğu yazılmaktadır.1836 yılında yapılan yeni bir taksimatla
Atina(pazar) ilçe,Hemşin'de pazar'a bağlı bir nahiye olur.Daha sonra
1856-1857 yıllarında Hemşin'in kaza olduğu bilinmektedir.Ancak 1878
yılında Berlin Antlaşması ile yapılan yeni bir idare düzenleme ile
Çoruh iline bağlı olduğu görülmektedir.
05.03.1916 tarihinde Rus işgali sonucunda Hemşin,Batum Sancağı 'na
bağlı olarak yönetilmeye başlamıştır.15.08.1918 tarihinde Rus işgalinin
kaldırılması sonucunda da Hemşin tekrar Osmanlı İmparatorluğu yönetimine
girmiştir.
Cumhuriyet döneminde ilk idar, taksimat 29.03,1924 tarihinde yapılmış;
yapılan bu taksimatla Hemşin tekrar Pazar'a bağlı bir bucak olmuştur.
Son olarak 09.05.1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla Hemşin yeniden
ilce olarak kurulmuş;19.08.1991 tarihi itibariyle teşkilatlanmaya başlamıştır.Böylece
133 yıl sonra Hemşin ilçe olma statüsüne yeniden kavuşmuştur.
|
|
 |
|
|
Site kurucu sahibi Cemal İnceoğlu.
www.hemsinli.com daki hiç bir materyal izinsiz kullanılamaz.
|
|
|
|
|
|
( yeni )
